دانشجوی معترض در بنگلادش به ضرب گلوله کشته شد - BBC News فارسی (2024)

ابو سعید به نماد اعتراضات دانشجویی در بنگلادش تبدیل شده است.

این جوان ۲۲ ساله یکی از شش نفری است که در درگیری‌های سیاسی سراسری در بنگلادش کشته شده‌اند.

در این درگیری‌ها، گروه‌های دانشجویی رقیب با پرتاب آجر و به کار گرفتن چماق‌های چوب مبامبو به یکدیگر حمله کردند.

پلیس برای متفرق کردن این تجمع‌ها گاز اشک آور و گلوله‌های لاستیکی به کار برده است.

دانشجویان دانشگاه‌ها روزهاست که تجمعاتی را علیه نظام سهمیه‌بندی و اختصاص برخی مشاغل بخش دولتی به بستگان «قهرمانان جنگ» برگزار کرده‌اند.

اینها بستگان کسانی هستند که در جریان جنگ استقلال از پاکستان در سال ۱۹۷۱ علیه ارتش پاکستان جنگیدند.

عکسی که در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود، ابو سعید را نشان می‌دهد که در مقابل پلیس بنگلادش، دست‌هایش را بالا برده است.

خانواده سعید پلیس را مسئول مرگ او می‌دانند و مقامات دولتی مشغول بررسی این اتهام هستند.

در شهر رنگپور در شمال غرب بنگلادش، محمد منیرالزمان، رئیس کمیسر پلیس ناحیه، به بی‌بی‌سی گفت که پلیس تحقیقاتی را درباره مرگ ابوسعید به جریان انداخته است.

شیخ حسینه، نخست وزیر، قول داده است که عاملان قتل شش نفر در جریان تظاهرات روز سه‌شنبه را مجازات کند.

دولت چند هزار تن از نفرات ارتش را در سراسر کشور مستقر کرده است تا پس از چند روز تجمع‌های اعتراضی، نظم را برقرار کنند.

برای سعید چه اتفاقی افتاد؟

در یک فیلم ویدیویی که بی‌بی‌سی هم قادر به تایید آن نیست، سعید در وسط خیابان ایستاده است که ناگهان پلیس شروع به شلیک گلوله‌های لاستیکی می‌کند.

بعد به نظر می‌رسد سعید چوبی را در دست دارد و سعی دارد گلوله‌ها به او نخورند. سپس چند قدم به عقب می‌رود و از روی نرده جاده عبور می‌کند و بعد هم روی زمین می‌افتد.

مقامات بیمارستان گفتند که سعید بر اثر زخم‌های ناشی از اصابت گلوله‌های لاستیکی در بیمارستان جان باخت.

بخش بنگالی بی‌بی‌سی برخی از ویدیوهای منتشر شده در رسانه‌های اجتماعی را تجزیه و تحلیل کرده است که در آنها به نظر نمی‌رسد سعید رفتار خشونت‌آمیز یا تهاجمی داشته باشد.

سهرهریا میم، که یک روزنامه‌نگاری محلی در رنگپور است، به بخش بنگالی بی‌بی‌سی گفت: «پلیس ابتدا از سعید خواست به جای دیگری برود، اما او از این کار خودداری کرد.»

آقای میم ادعا می‌کند که بعد از این بود که پلیس گلوله‌های لاستیکی شلیک کرد.

تنها فرزند دارای تحصیلات دانشگاهی

سعید که در خانواده‌ای فقیر بزرگ شده بود، آرزو داشت شغل دولتی بگیرد.

او که دانشجوی رشته ادبیات انگلیسی در دانشگاه بیگم روکیا در شهر رنگپور بود، در حالیکه پرچم ملی بنگلادش را در دست داشت به اعتراضات پیوست.

ابوسعید ۹ برادر و خواهر هم دارد اما او تنها عضو خانواده بود که به دانشگاه رفت.

یکی از خواهران کوچک‌تر او به نام سومی اختر به بی‌بی‌سی گفت که همه خانواده امیدوار بودند که برادرشان به زودی پس از فارغ‌التحصیل شدن شغل دولتی پیدا کند.

او پلیس را به قتل برادرش متهم کرد.

سومی اختر گفت: «هیچ سلاحی در دست او نبود. او پرچم ملی کشورمان را در دست داشت.»

فعالان حقوق بشر همچنین از پلیس به خاطر واکنش شدید به اعتراضات انتقاد کرده‌اند.

فاروق فیصل، مدیر اجرایی مرکز حقوقی و داوری سازمان حقوق بشر به بخش بنگالی بی‌بی‌سی گفت: «آزای بیان و عقیده، کنش مسیاسی – اینها حقوق دموکراتیک شهروندان بنگلادش هستند که در قانون اساسی ما به رسمیت شناخته شده‌اند.»

او می‌گوید: «چرا پلیس به دانشجویان غیرمسلح معترض در آنجا تیراندازی کرد؟ […] از آنجایی که این پسر هیچ سلاح کشنده‌ای در دست نداشت، نیازی به خشونت از سوی پلیس نبود.»

محمد نورالهدی، که زمانی بازرس کل پلیس بنگلادش بود، در گفتگو با بخش بنگالی بی‌بی‌سی گفت که «قوانین بنگلادش در شرایط خاصی به پلیس اختیار به کارگیری زور حتی تیراندازی را می‌دهند.»

او در عین حال تاکید کرد که: «این نوع اقدامات باید در سطحی متناسب و منطقی باشد، اما آیا در این ماجرا هم اینطور بوده است؟»

او معتقد است که شواهد موجود در مورد اتفاقی که بعد از ظهر سه‌شنبه در دانشگاه بیگم روکیا رخ داد سئوالاتی را در این زمینه مطرح کرده است.

قرار است یک کمیته تحقیق متشکل از چهار نفر تا دو هفته دیگر گزارش خود در مورد این حادثه را منتشر کند.

استخدام براساس شایستگی

دانشجویان استدلال می‌کنند که منظور کردن سهمیه‌ای برای بستگان قهرمانان جنگ در استخدام کارکنان دولت تبعیض‌آمیز است و استخدام باید براساس اصل شایسته‌سالاری صورت بگیرد و نه ملاحظات دیگر.

برخی از مشاغل نیز به زنان، اقلیت‌های قومی و معلولان اختصاص دارند.

در بنگلادش، دارندگان مشاغل دولتی در مقایسه با مشاغل بخش خصوصی حقوق بهتری دارند و همچنین از مزایای بازنشستگی برخوردار می‌شوند.

شیخ حسینه، نخست وزیر که دولتش توسط معترضان به سوء استفاده از طرح سهمیه‌بندی برای توزیع مشاغل دولتی به وفاداران دولت متهم شده است، کشته شدن معترضان را محکوم کرده و اصرار داشته است که عاملان آن باید به دست عدالت سپرده شوند.

شامگاه چهارشنبه و پس از یک روز درگیری بین نیروهای پلیس و تظاهرکنندگان، او در یک سخنرانی تلویزیونی خطاب به ملت گفت: «من هر قتلی را محکوم می‌کنم. من قاطعانه اعلام می‌کنم که اطمینان حاصل خواهم کرد که برای کسانی که مرتکب قتل، غارت و خشونت شده باشند - هر که باشد – مجازات مناسبی صادر خواهد شد.»

او در این سخنرانی مسئول قتل‌ روز سه‌شنبه را مشخص نکرد.

شیخ حسینه، نخست وزیر، در یک کنفرانس مطبوعاتی در روز یکشنبه، مخالفان سهمیه شغلی را «رضاکار» نامیده بود - اصطلاحی که برای کسانی به کار برده می‌شود که در طول جنگ ۱۹۷۱ با ارتش پاکستان همکاری می‌کردند.

«می‌خواهند صدای ما را خاموش کنند»

این هفته چندین شهر، از جمله داکا، پایتخت، شاهد درگیری بین حامیان جنبش ضد سهمیه‌بندی و مخالفان آن‌، به‌ویژه شاخه دانشجویی حزب حاکم عوامی لیگ – معروف به بنگلادش چترای لیگ – بود.

روپایا شرستا، یک دانشجوی دختر در دانشگاه داکا، به بی‌بی‌سی گفت: «آنها می‌خواهند با برقراری حکومت ارعاب و وحشت در کشور صدای ما را خاموش کنند.»

او گفت: «اگر امروز هم تظاهرات نکنم، یک روز دیگر مرا کتک می‌زنند، به همین دلیل است که امروز برای اعتراض در خیابان هستم.»

با این حال، بنگلادش چترای لیگ می‌گوید که معترضان در تلاش هستند تا در کشور «هرج و مرج» ایجاد کنند و قول داده است که در برابر اقدامات آنها مقاومت کند.

دادگاه عالی بنگلادش هفته گذشته نظام سهمیه‌بندی فعلی را به حالت تعلیق درآورد، اما انتظار می‌رود که اعتراضات تا حذف دایمی آن ادامه یابد.

صدام حسین، رئیس بنگلادش چترای لیگ، در سخنرانی در گردهمایی طرفداران حزب گفت که این گروه خواهان «اصلاح منطقی» شیوه سهمیه‌بندی است و این سوال را مطرح کرد که چرا حتی پس از تصمیم دادگاه عالی، دانشجویان «به اقدامات خود ادامه می‌دهند؟»

او پرسید: «چرا آنها در خیابان‌ها هرج و مرج ایجاد می‌کنند؟»

روز پنجشنبه دانشجویان متعهد شدند که به اعتراضات سراسری ادامه دهند زیرا اکثر پردیس‌های دانشگاه‌های دولتی تخلیه شده‌اند.

وزیر فناوری اطلاعات فدرال اعلام کرد که جاده‌ها و شبکه راه‌آهن بسته و اینترنت تلفن همراه موقتا از دسترس خارج شده است.

واکنش احزاب سیاسی

عبیدالقادر، دبیر کل حزب حاکم عوامی لیگ و از وزرای ارشد کابینه، اعتراضات دانشجویی را «جنبش ضد دولتی» نامیده است.

سایر وزرای ارشد ادعا کرده‌اند که مخالفان سیاسی دولت برای منافع خود دانشجویان را به حرکت اعتراضی تحریک کرده‌اند اما حزب ملیگرای بنگلادش، حزب مخالف دولت، این اتهام را مردود دانسته است.

پروفسور زبیده نسرین، تحلیلگر سیاسی، به بی‌بی‌سی گفت که جنبش ضد سهمیه‌بندی نمود «خشم انباشته» بسیاری از جوانان بنگلادش است.

پروفسور نسرین گفت: «مردم خشم خود به خاطر مسایل مختلف و در زمینه‌های مختلف را در جنبش ضد سهمیه‌بندی بیان می‌کنند و به همین دلیل است که دولت از این حرکت احساس خطر کرده است.»